Bùng phát sốt xuất huyết đặt ra thách thức cho hệ thống y tế

4 phút
Dengue outbreaks can challenge healthcare systems

 

Số ca mắc trong các đợt bùng phát vượt mức tăng đột biến theo mùa

Số ca mắc sốt xuất huyết không ngừng gia tăng do quá trình đô thị hóa và đi lại trên toàn cầu.1 Ngoài các yếu tố này, các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn hoặc hạn hán cũng có thể liên quan đến các đợt bùng phát.2 Trong khi nhiều quốc gia lưu hành sốt xuất huyết được dự báo sẽ gia tăng đột biến số ca mắc trong mùa mưa, các đợt bùng phát là sự gia tăng đột biến số ca nằm ngoài mô hình mùa vụ bình thường này.3,4 Các đợt bùng phát đang trở nên phổ biến và dữ dội hơn ở một số nơi.3,4 Ví dụ, dịch sốt xuất huyết xảy ra 10 năm một lần ở Jamaica trước năm 2007 nhưng hiện nay tần suất này đã tăng lên 3-4 năm một lần.5

 

Tình trạng khẩn cấp

Đối với một số quốc gia cụ thể đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp trước đây, các đợt bùng phát sốt xuất huyết có thể gây gián đoạn trên phạm vi toàn quốc.6,7 Số ca bệnh do các đợt bùng phát dịch bệnh có thể làm tê liệt các hệ thống y tế.8 Ví dụ, vào tháng 2 năm 2023, Peru đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong 90 ngày tại một số khu vực sau khi số ca sốt xuất huyết tăng 72% so với cùng kỳ năm 2022.6,9 Các đợt bùng phát sốt xuất huyết có thể để lại gánh nặng về nhiều mặt như chi tiết dưới đây.10

 

Trong những điều kiện cụ thể, dịch sốt xuất huyết có thể gây ra những thách thức cho cá nhân, hệ thống y tế, xã hội, tài chính và chính trị.10

 

Bệnh viện

Trong một số tình trạng nhất định, ở một số quốc gia, bệnh viện có thể trở nên quá tải và không thể cung cấp đủ giường cho bệnh nhân, khiến một số bệnh nhân phải nằm ở hành lang và ngủ trên sàn nhà.11 Thậm chí trong một số trường hợp, tình trạng thiếu nhân viên y tế có thể dẫn đến kiệt quệ về cả thể chất và tinh thần.12

 

Bệnh nhân

Trong một số trường hợp, thời gian chờ đợi lâu có thể khiến bệnh nhân phải đến nhiều phòng khám để tìm một nơi có thể điều trị cho họ.10 Bệnh nhân cũng có thể phải gánh những chi phí điều trị đáng kể mà một số người khó có khả năng chi trả.13,14

 

Cộng đồng

Nỗi sợ hãi và lo lắng về việc nhiễm sốt xuất huyết có thể gia tăng trong cộng đồng.10 Một số cá nhân lo lắng về việc nhiễm bệnh sốt xuất huyết có thể làm gia tăng thêm nhu cầu xét nghiệm tại các bệnh viện quá tải ngay cả khi không được chỉ định hoặc khuyến nghị bởi các bác sĩ.10

 

Tài chính

Gánh nặng kinh tế do sốt xuất huyết có thể lớn hơn một số bệnh truyền nhiễm khác, bao gồm bệnh tả và cúm dạ dày do vi rút.15 Một ước tính cho thấy tổng chi phí hàng năm do sốt xuất huyết trên toàn cầu là 8,9 tỷ USD.16,17 Sốt xuất huyết cũng có thể ảnh hưởng đến ngành du lịch của một quốc gia – chẳng hạn, Brazil ước tính đã thiệt hại hơn 100 triệu USD do sụt giảm du lịch trong đợt bùng phát sốt xuất huyết năm 2013.18

 

Đẩy lùi sốt xuất huyết: ngăn chặn bùng phát

Khi dịch bệnh bùng phát, sẽ không có một giải pháp nào có thể kiểm soát dịch một cách hiệu quả toàn diện. Tuy nhiên, một phần của giải pháp là phản ứng nhanh.3,20 Cần có các hệ thống giám sát để phát hiện sớm các ca sốt xuất huyết và các đợt bùng phát tiềm ẩn, đồng thời triển khai nhanh chóng các chiến lược kiểm soát hiệu quả.3 Giáo dục và gắn kết cộng đồng là một phần quan trọng của bất kỳ hoạt động ứng phó dịch bệnh nào.3 Vắc-xin cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong chiến lược đa phương (bao gồm cả kiểm soát véc-tơ) nhằm giảm gánh nặng chung do sốt xuất huyết gây ra.21 Những biện pháp này kết hợp với nhau có thể giúp hạn chế tốc độ bùng phát trong tương lai.

“Cơ quan y tế Liên hợp quốc cảnh báo rằng nếu các nước không hành động ngay bây giờ thì tình hình sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn”.

 

– BBC22

2023: năm kỷ lục về số đợt bùng phát dịch sốt xuất huyết

  • Bangladesh ghi nhận đợt bùng phát tồi tệ nhất từ trước đến nay23

     

  • Chad trải qua đợt bùng phát đầu tiên24

     

  • Châu Mỹ ghi nhận 1,9 triệu ca mắc trong 5 tháng đầu năm 2023, nhiều hơn năm 202125

     

  • Argentina đã trải qua đợt bùng phát sốt xuất huyết với nhiều ca tử vong được ghi nhận nhấ trong lịch sử.25

     

  • Một mùa hè nóng kỷ lục đã dẫn đến một đợt bùng phát dịch ở Jamaica5

     

  • Chính phủ Guatemala đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia do bùng phát bệnh sốt xuất huyết.26

     

  • Bolivia và Peru đã ghi nhận số ca mắc kỷ lục.25

     

 

 

*Tài liệu này được cung cấp bởi Công ty Takeda Việt Nam và Tổng Hội Y học Việt Nam với mục đích giáo dục cộng đồng. Tài liệu này không nên được sử dụng cho mục đích chẩn đoán, điều trị bệnh, hoặc tư vấn khám chữa bệnh từ nhân viên y tế. Vui lòng tham vấn Bác sĩ để được biết thêm thông tin chi tiết. Tài liệu này được sử dụng cho công chúng, phạm vi sử dụng bên ngoài Hoa Kỳ và Anh Quốc.

 

Nội dung liên quan
Older woman lying in hospital bed with breathing tube
Bệnh sốt xuất huyết đang gia tăng trên toàn thế giới – Bạn biết gì về sốt xuất huyết nặng?
Khi sốt xuất huyết lây lan sang các khu vực mới, bao gồm cả Châu Âu và Bắc Mỹ, việc nhân biết các dấu hiệu nhiễm bệnh nghiêm trọng là điều cần thiết, vì sự gia tăng của bệnh dịch này gây ra mối đe dọa đến hệ thống y tế, với 5% các ca bệnh chuyển biến thành tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
4 phút

Tài liệu tham khảo

  1. Mondal N. Lancet. 2023;401(10378):727-728.

  2. Li C, et al. The Lancet Planetary Health. 2023;7(e):397-406.

  3. Harrington J, et al. J Trop Med. 2013;2013:756832.

  4. Badurdeen S, et al. BMC Public Health. 2013;13:607.

  5. The Guardian. Available at: https://www.theguardian.com/global-development/2023/nov/15/jamaicas-dengue-fever-outbreak-shows-the-deadly-effects-of-record-heat. Accessed: December 2023.

  6. Daily Telegraph. Available at: https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/peru-dengue-outbreak-latest-treatment-medicine-deaths. Accessed: December 2023.

  7. BBC. Available at: https://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-23515115. Accessed: December 2023.

  8. Leung XY, et al. PLoS Negl Trop Dis. 2023;17(2):e0010631.

  9. Daily Telegraph. Available at: https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/perus-health-minister-steps-down-as-dengue-death-toll-jumps/. Accessed: December 2023.

  10. Ladner J, et al. PLoS Negl Trop Dis. 2017;11(3):e0005366.

  11. Telegraph. Available at: https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/bangladesh-hospitals-at-breaking-point-in-dengue-crisis. Accessed: December 2023.

  12. Rehan ST, et al. Brain Behav. 2022;12(11):e2708.

  13. Weerasinghe NP, et al. BMC Health Serv Res. 2022;22(1):657.

  14. Tam PT, et al. Am J Trop Med Hyg. 2012;87(3):554-8.

  15. Akbar NA, et al. PLoS Negl Trop Dis. 2020;14(11):e0008847.

  16. Hung TM, et al. BMC Infect Dis. 2020;20(1):393.

  17. Shepard DS, et al. Lancet Infect Dis. 2016;16(8):935-41.

  18. Nishikawa AM, et al. Value in Health. 2016;19(3):PA216.

  19. BBC. Available at: https://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-65930736. Accessed: December 2023.

  20. Bagahizel AM, et al. BMC Public Health. 2023;23(1):2122.

  21. Thomas SJ. NPJ Vaccines. 2023;8(1):55.

  22. BBC. Available at: https://www.bbc.co.uk/news/health-11551919. Accessed: December 2023.

  23. Daily Telegraph. Available at: https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/dengue-death-toll-outbreak-bangladesh-mosquitoes-climate/. Accessed: December 2023.

  24. WHO. Available at : https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2023-DON491. Accessed December 2023.

  25. Lancet Reg Health Am. 2023;22:100539.

  26. US Embassy in Guatemala. Available at: https://gt.usembassy.gov/health-alert-national-health-emergency-declared-in-guatemala-due-to-dengue-epidemic-september-1-2023/. Accessed: December 2023.

Đã đến lúc để bàn về sốt xuất huyết

Với số ca mắc sốt xuất huyết gia tăng và chưa có thuốc chữa đặc hiệu, công tác phòng ngừa là yếu tố then chốt1,2

 

Tìm hiểu cách giúp bảo vệ bản thân khỏi bị muỗi đốt và khỏi bệnh sốt xuất huyết.

 

Liên hệ với bác sĩ để tìm hiểu về cách phòng chống sốt xuất huyết.

Analogue alarm clock with mosquito on the edge
Analogue alarm clock with mosquito on the edge
  1. World Health Organization. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue. Accessed February 2024.
  2. World Health Organization. Available at: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2023-DON498#. Accessed February 2024.

Quay lại

Aedes aegypti mosquito

Kiểm tra kiến ​​thức của bạn về bệnh sốt xuất huyết!

Vết đốt của muỗi đực hay cái mang mầm bệnh sốt xuất huyết có thể lây sang người không?

Vết đốt của muỗi đực
Vết đốt của muỗi cái

Chính xác

 

Muỗi đực hút mật hoa và nước ép trái cây chứ không hút máu.1 Chỉ có muỗi cái mới hút máu từ vật chủ như con người - đó chính là nguồn cung cấp protein cần thiết để giúp trứng của chúng phát triển.1

 

Liên hệ với cơ sơ y tế gần nhất nếu bạn nghi ngờ mình có các triệu chứng sốt xuất huyết hoặc có thắc mắc về các nguy cơ của mình.

 

Tìm hiểu thêm về sốt xuất huyết.

  1. The National Environment Agency. Vector Borne Diseases. Available at: https://www.nea.gov.sg/corporate-functions/resources/research/wolbachia-aedes-mosquito-suppression-strategy/male-mosquitoes-do-not-bite. Accessed January 2024.

Không chính xác

 

Các bệnh như sốt xuất huyết Dengue không lây sang người qua vết đốt của muỗi vằn đực; trên thực tế, chúng thậm chí còn không đốt người.1 Chỉ có muỗi cái mới hút máu từ vật chủ là người - đó chính là, nguồn cung cấp protein cần thiết để giúp trứng của chúng phát triển1

 

Liên hệ với cơ sơ y tế gần nhất nếu bạn nghi ngờ có các triệu chứng sốt xuất huyết hoặc thực hiện lại khảo sát!

 

Tìm hiểu thêm về sốt xuất huyết hoặc thực hiện lại khảo sát!

 

  1. The National Environment Agency. Vector Borne Diseases. Available at: https://www.nea.gov.sg/corporate-functions/resources/research/wolbachia-aedes-mosquito-suppression-strategy/male-mosquitoes-do-not-bite. Accessed January 2024.

Sốt xuất huyết đang gia tăng nhưng mức độ nghiêm trọng đến mức nào?1

 

Mặc dù hiếm gặp nhưng sốt xuất huyết Dengue nặng có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng như xuất huyết nội và sốc2

Young woman lying in hospital bed with a breathing tube
Young woman lying in hospital bed with a breathing tube
  1. Centers for Disease Control and Prevention. Available at: https://www.cdc.gov/dengue/symptoms/index.html Accessed February 2024. 
  2. World Health Organization. Available at: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2023-DON498# Accessed February 2024. 

Quay lại